Tin Romania
17 tháng 12 năm 1989. Mệnh lệnh Ceaușescu yêu cầu bắn hàng loạt người dân Timișoara: “Làm việc đi!”
Chia sẻ:DNnet
Tóm tắt
Sau hai ngày nhen nhóm từ vụ bảo vệ mục sư László Tökés ở Piața Maria, Timișoara bước vào cao trào ngày 17/12/1989. Nicolae Ceaușescu cử gấp Ion Coman cùng các tướng Ștefan Gușă, Mihai Chițac, Victor Atanasie Stănculescu tới “lập lại trật tự” và qua điện đàm ra lệnh cấp đạn chiến đấu, đưa quân ra đường, nổ súng vào dân. Ông chỉ trích lực lượng trấn áp là “quá mềm” và ấn định sở chỉ huy tại trụ sở Ủy ban cấp hạt của Đảng Cộng sản România (Partidul Comunist Român - PCR), trao quyền cho Ion Coman “hành động nhân danh” mình, kết thúc bằng mệnh lệnh cứng rắn “Làm việc đi!”.

Stenogram cho thấy Radu Bălan báo cáo đã triển khai, Ion Coman thông tin “đã bắt đầu bắn”, các cột quân tiến vào trung tâm. Ceaușescu yêu cầu báo cáo 15 phút/lần, quy kết biến động là “đảo chính hòa bình” phản xã hội chủ nghĩa, chỉ đạo đình chỉ du lịch nước ngoài và “tiểu ngạch biên giới”. Ông yêu cầu toàn bộ Bộ Nội vụ (Ministerul de Interne), Miliția (Miliția), lực lượng An ninh (Securitatea) và đơn vị biên phòng mang vũ khí, đạn thật, “đánh không khoan nhượng”.

Theo nhà nghiên cứu Marius Mioc, trong 17–22/12/1989 có 73 người chết và 296 người bị thương tại Timișoara; riêng ngày 17 có 63 người thiệt mạng. Buổi sáng, chính quyền phô trương duyệt binh để thị uy, song dân chúng la ó; một sĩ quan, Eugen Gheorghiu, từ chối chỉ huy cuộc duyệt binh. Buổi chiều, Ceaușescu nhận được sự đồng thuận của Ủy ban Chính trị Thường vụ của PCR (Comitetul Politic Executiv) để thiết lập tình trạng khẩn cấp và đặc biệt, nhưng không có sắc lệnh đăng Công báo (Monitorul Oficial); quân đội được báo động trước nguy cơ “xâm lược” từ Hungary.

Những nạn nhân đầu tiên gồm Rozalia Popescu, 55 tuổi, bị xe bọc thép TAB cán khi đoàn người tiến về trụ sở đảng cấp hạt, và Lepa Bărbat bị bắn chết ở Piața Libertății; chồng bà, Vasile Bărbat, bị thương nặng. Trong vụ này, sĩ quan Vasile Joițoiu từng bị tuyên 18 năm tù, nhưng bản án bị hủy, hồ sơ trả điều tra nhiều lần và sau khoảng 20 năm được đình chỉ truy cứu vì lời khai mâu thuẫn. Joițoiu sau đó bị xác định là người làm việc cho Securitatea.

Tại Calea Girocului, năm xe tăng từ đơn vị Giroc bị dân thường chặn lại bằng máy phát điện công trường và xe buýt, rồi dùng thép xây dựng làm kẹt xích. Ý định chiếm tăng để đánh trụ sở An ninh nảy sinh nhưng hỗn loạn khiến xe hỏng; quân đội điều một đại đội tới thu hồi và nổ súng dữ dội. Tiếng súng kéo dài tới 3 giờ sáng, giữa các khối nhà vang dội như chiến tranh; một cơn giông lớn kết thúc trận đêm 17/12.

Đàn áp diễn ra đồng loạt ở Calea Buziașului, Calea Lipovei, Piața Libertății, Piața 700 và tại Nhà thờ Chính tòa, nơi có hai đợt đụng độ ngày 17 và 18/12. Có lời khai cho biết xe cứu thương cũng bị bắn khi vào đón người bị thương. Dù vậy, người dân liên tục quay lại đường phố sau mỗi loạt đạn, thể hiện ý chí bền bỉ.

Nhân chứng Adrian Kali, nay là giáo viên lịch sử, kể hành trình từ sáng 15/12 đến lúc bị bắn ở cầu Podul Decebal tối 17/12 dưới ánh đèn pha từ trực thăng. Anh được chở tới Bệnh viện Victor Babeș, phẫu thuật ngày 20/12 và sống sót nhờ chiếc áo dày; an ninh tới bệnh viện nhưng nhân viên y tế che chở. Từ trải nghiệm thực địa, anh nhận xét giai đoạn đầu hỗn mang, sau xuất hiện lãnh đạo và kẻ trục lợi; kêu gọi siết kỷ cương học thuật tại các viện, cần một tường thuật chính thức của nhà nước, và khẳng định vai trò khởi phát của Timișoara cùng các thành phố khác trong cuộc cách mạng.
DNnet sử dụng AI để tóm tắt tin tức được thành viên chia sẻ. Nội dung và bản quyền của tin ảnh thuộc về trang tin gốc. Bạn có thể xem cụ thể tại link của trang tin gốc hay trao đổi, phản ảnh tại đây.
Tin Romania
Xem tiếp
logo
Liên hệ:
Email: dnnet.eu@gmail.com
Kết nối với chúng tôi: